>> Tham khảo: Cách nộp thuế thu nhập cá nhân trực tuyến.
Văn bản mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày này.
Đây là cải cách quan trọng sau hơn 10 năm áp dụng Thông tư 200, nhằm hiện đại hóa hệ thống kế toán, tăng tính tự chủ cho doanh nghiệp, tiệm cận chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao minh bạch thông tin tài chính.
Thông tư 99 không chỉ cập nhật kỹ thuật mà còn chuyển tư duy từ hướng dẫn chi tiết, cứng nhắc sang khung linh hoạt, coi kế toán là công cụ quản trị nội bộ hiệu quả.
Doanh nghiệp chịu trách nhiệm lớn hơn trước pháp luật về tính trung thực, chính xác của sổ sách và báo cáo tài chính (BCTC).
Phạm vi áp dụng mở rộng bao gồm mọi doanh nghiệp (kể cả tổ chức tín dụng đối với nghiệp vụ không đặc thù), trừ việc xác định nghĩa vụ thuế.
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
1. Tăng tính tự chủ và trách nhiệm quản trị nội bộ
Một trong những thay đổi cốt lõi là trao quyền tự chủ lớn hơn cho doanh nghiệp, thay vì phải xin phép Bộ Tài chính như Thông tư 200.
- Doanh nghiệp được tự thiết kế, sửa đổi biểu mẫu chứng từ kế toán (Phụ lục I), sổ kế toán (Phụ lục III, rút gọn từ 45 xuống 42 mẫu), hệ thống tài khoản (Phụ lục II).
- Khi sửa đổi (tên, số hiệu, kết cấu tài khoản), doanh nghiệp phải ban hành quy chế hạch toán kế toán nội bộ (hoặc tài liệu tương đương), nêu rõ lý do, sự cần thiết và trách nhiệm trước pháp luật.
- Bổ sung yêu cầu xây dựng quy chế quản trị và kiểm soát nội bộ (Điều 3), phân định rõ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm các bộ phận liên quan đến giao dịch kinh tế.
- So với Thông tư 200: Trước đây phải xin phép bằng văn bản khi thay đổi chứng từ, sổ sách, tài khoản hoặc BCTC. Nay bỏ cơ chế này, tăng tự chủ nhưng đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ hơn.
Điểm mới này giúp doanh nghiệp linh hoạt phù hợp đặc thù kinh doanh, nhưng yêu cầu nâng cao năng lực nội bộ và phần mềm kế toán.
>> Tham khảo: Hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế sau khi xóa bỏ thuế khoán.
2. Đơn vị tiền tệ trong kế toán: Linh hoạt hơn với ngoại tệ
Thông tư 200 quy định cứng nhắc Đồng Việt Nam (VND) là đơn vị chính, ngoại tệ chỉ ghi song song.
- Thông tư 99 cho phép doanh nghiệp chủ yếu thu chi ngoại tệ chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị ghi sổ (nếu đáp ứng điều kiện tại Điều 4), chịu trách nhiệm trước pháp luật.
- Khi thay đổi đơn vị tiền tệ (chỉ tại đầu niên độ mới), chuyển đổi số dư theo tỷ giá trung bình ngân hàng thương mại thường giao dịch.
- BCTC chính thức nộp nhà nước hoặc kiểm toán phải bằng VND (trừ quy định chuyên ngành).
- Tỷ giá giao dịch thực tế linh hoạt hơn: dùng tỷ giá thực hoặc xấp xỉ (±1% so với trung bình).
- Thuyết minh rõ lý do thay đổi và ảnh hưởng trên BCTC.
Đây là bước tiến lớn hỗ trợ doanh nghiệp FDI, xuất nhập khẩu, hướng tới IFRS.
>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.
3. Hệ thống tài khoản kế toán: Tinh gọn và hiện đại hóa
Hệ thống tài khoản (Phụ lục II) giảm từ khoảng 76 xuống 71 tài khoản cấp 1, tái cấu trúc theo bản chất kinh tế.
- Loại bỏ tài khoản không phù hợp (như nguồn kinh phí sự nghiệp 461, 466).
- Bổ sung mới: TK 215 Tài sản sinh học (phù hợp nông nghiệp); TK 419 Cổ phiếu mua lại (thay TK 419 Cổ phiếu quỹ cũ).
- Đổi tên một số TK: TK 112 thành Tiền gửi không kỳ hạn; tích hợp chi phí vào chuỗi chính.
- Doanh nghiệp được mở thêm tài khoản chi tiết, sửa đổi mà không ảnh hưởng chỉ tiêu BCTC.
- So với Thông tư 200: Hệ thống cũ phức tạp hơn, ít linh hoạt; nay tinh gọn, dễ tự động hóa trên ERP.
4. Chứng từ và sổ kế toán: Hỗ trợ số hóa mạnh mẽ
- Chứng từ, sổ kế toán tuân thủ Luật Kế toán 2015 (sửa đổi), ưu tiên dạng điện tử, đảm bảo bảo mật, lưu trữ.
- Doanh nghiệp tự thiết kế biểu mẫu (Phụ lục I và III), miễn trung thực, dễ kiểm tra.
- Bỏ quy định chi tiết về ký tay, mực viết; tập trung giá trị pháp lý chứng từ điện tử.
- So với Thông tư 200: Hướng dẫn chi tiết mẫu giấy; nay khuyến khích số hóa, phù hợp hóa đơn điện tử và eTax.
5. Lập và trình bày báo cáo tài chính: Minh bạch và hội nhập quốc tế
Hệ thống BCTC giữ 4 báo cáo chính (Phụ lục IV), nhưng thay đổi lớn:
- Báo cáo tình hình tài chính thay Bảng cân đối kế toán (tên gọi chuẩn IFRS).
- Linh hoạt: Bổ sung/lược bỏ chỉ tiêu, điều chỉnh thứ tự (miễn thuyết minh rõ).
- Mở rộng thuyết minh: Sự kiện sau ngày báo cáo, rủi ro, thay đổi chính sách, giả định hoạt động liên tục (mẫu riêng nếu không liên tục).
- Hợp nhất BCTC: Loại trừ toàn bộ giao dịch nội bộ (doanh thu, chi phí giữa trụ sở và chi nhánh).
- Điều chỉnh hồi tố chỉ với sai sót trọng yếu.
- So với Thông tư 200: Cứng nhắc hơn về mẫu biểu, ít linh hoạt; thuyết minh hạn chế.
6. Tổ chức bộ máy kế toán và các quy định khác
- Trụ sở chính quyết định mô hình kế toán cho đơn vị trực thuộc, đảm bảo thống nhất.
- Bắt buộc tổng hợp BCTC (không còn BCTC tổng hợp riêng).
- Hỗ trợ doanh nghiệp có chi nhánh: Ghi nhận vốn cấp, doanh thu nội bộ linh hoạt hơn.
7. Tác động và khuyến nghị chuẩn bị
Thông tư 99 đánh dấu chuyển biến từ "tuân thủ hành chính" sang "quản trị tài chính hiện đại", giúp BCTC dễ so sánh quốc tế, thu hút đầu tư.
Tuy nhiên, doanh nghiệp đối mặt thách thức: cập nhật phần mềm (Thái Sơn E-invoice), đào tạo nhân sự, ban hành quy chế nội bộ.
>> Tham khảo: Biên bản điều chỉnh hóa đơn.
Khuyến nghị:
- Năm 2025: Thử nghiệm song song, rà soát hệ thống tài khoản, chứng từ.
- Đầu tư ERP đa tiền tệ, tự động hóa.
- Tham khảo hướng dẫn Bộ Tài chính và tư vấn chuyên gia.
Tóm lại, Thông tư 99/2025/TT-BTC là bước tiến lớn, giúp kế toán Việt Nam hội nhập sâu hơn. Doanh nghiệp chủ động chuyển đổi sẽ biến quy định mới thành lợi thế cạnh tranh bền vững.
Kết luận
Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn: CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
0 Comments:
Đăng nhận xét