Ngày 01/01/2026, Bản thuyết minh Báo cáo tài chính (Mẫu B09-DN) chính thức trở thành “bộ não” của bộ BCTC theo Thông tư 99/2025/TT-BTC.
>> Tham khảo: Quy định mới nhất về hóa đơn bán tài sản công.
Không còn là “phần phụ lục cho có”, thuyết minh giờ phải giải thích 100% con số, cảnh báo rủi ro, tiết lộ chính sách kế toán mới và đánh giá hoạt động liên tục trong 12 tháng tới. Phạt 4-20 triệu nếu thiếu hoặc sai!
1. Thuyết Minh BCTC Là Gì? Ý Nghĩa "Sống Còn" Với Doanh Nghiệp
Theo Chuẩn mực kế toán số 21 (VAS 21) – "Trình bày báo cáo tài chính", TMBCTC là tài liệu mô tả mang tính tường thuật và phân tích, bổ sung thông tin chi tiết cho các chỉ tiêu trên BCTC chính.
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
Nó giúp người đọc (nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan thuế) hiểu rõ:
- Bản chất thực tế của các khoản mục (ví dụ: TSCĐ đang thế chấp ngân hàng nào?).
- Chính sách kế toán áp dụng (khấu hao tuyến tính hay sản lượng?).
- Rủi ro tiềm ẩn (tỷ giá, lãi suất, khí hậu theo IFRS S1/S2).
Ý nghĩa 2025: Trong bối cảnh kinh tế số, TMBCTC không chỉ "giải thích quá khứ" mà còn "dự báo tương lai".
Doanh nghiệp thiếu TMBCTC hoặc lập sai → BCTC bị coi là không hợp lệ, dẫn đến phạt 10-20 triệu đồng (Nghị định 41/2018/NĐ-CP sửa đổi).
>> Tham khảo: Bảng kê hóa đơn điện tử là gì?
2. Cơ Sở Pháp Lý: Từ TT 200/2014 → TT 99/2025
Trước 2026: Dựa trên Thông tư 200/2014/TT-BTC (sửa đổi 75/2015, 53/2016), TMBCTC là Phụ lục IV với 20-30 chỉ tiêu bắt buộc, tập trung mô tả kỹ thuật.
Từ 2026: TT 99/2025 thay thế hoàn toàn, mở rộng thành Phụ lục IV mới với 35 chỉ tiêu (thêm rủi ro ESG, số hóa dữ liệu). Mục tiêu: Tiệm cận IFRS 1 (Trình bày BCTC) và VAS 21.
- Đối tượng áp dụng: Tất cả doanh nghiệp (trừ DNNN đặc thù theo TT 107/2017).
- Thời hạn nộp: Cùng BCTC năm (20-90 ngày sau kết thúc niên độ).
- Hình thức: Điện tử XML + PDF ký số, nộp qua Cổng TTĐT Tổng cục Thuế.
Thay đổi lớn: Bắt buộc thuyết minh rủi ro khí hậu (IFRS S2) và tích hợp AI phân tích dữ liệu (Điều 15 TT99).
>> Tham khảo: Hộ kinh có được áp dụng giảm trừ gia cảnh khi nộp thuế TNCN?
3. Nội Dung Chính Của Thuyết Minh BCTC: 35 Chỉ Tiêu Chi Tiết
TT99 chia TMBCTC thành 4 phần lớn (tăng từ 3 phần ở TT200):
Phần 1: Đặc điểm hoạt động doanh nghiệp (5 chỉ tiêu)
- Ngành nghề, quy mô, cơ cấu tổ chức.
- Niên độ kế toán, đồng tiền (mới: cho phép USD nếu >70% giao dịch ngoại tệ).
- Chính sách kế toán (khấu hao, dự phòng).
Phần 2: Giải thích chi tiết các khoản mục BCTC (20 chỉ tiêu)
Tài sản ngắn hạn: Tiền mặt, đầu tư ngắn, phải thu (mới: phân loại rủi ro tín dụng theo IFRS 9).
- TSCĐ: Chi tiết loại hình, khấu hao, thế chấp.
- Nợ phải trả: Ngắn/dài hạn, lãi suất, rủi ro tỷ giá.
- Vốn chủ sở hữu: Cổ phần, lợi nhuận giữ lại.
Phần 3: Thông tin bổ sung (7 chỉ tiêu)
- Giao dịch liên kết (giá chuyển nhượng).
- Sự kiện sau ngày khóa sổ (ví dụ: kiện tụng phát sinh).
- Mới: Rủi ro ESG (môi trường, xã hội, quản trị).
Phần 4: Phân tích và dự báo (3 chỉ tiêu mới TT99)
- Tỷ suất lợi nhuận, thanh khoản.
- Dự báo rủi ro (lạm phát, địa chính trị).
- Ứng dụng công nghệ (AI trong dự báo dòng tiền).
Tổng chỉ tiêu: 35 (tăng 15 so TT200), tập trung định lượng + định tính.
4. Cách Lập Thuyết Minh BCTC: Quy Trình 6 Bước
- Bước 1: Thu thập dữ liệu – Từ sổ sách, hợp đồng, báo cáo nội bộ.
- Bước 2: Xác định chính sách – Ban hành Quy chế kế toán nội bộ (bắt buộc TT99).
- Bước 3: Lập nội dung – Sử dụng phần mềm (MISA AMIS, Fast) tự động trích xuất dữ liệu từ BCTC.
- Mỗi chỉ tiêu: Mô tả + số liệu + giải thích (ví dụ: "Phải thu khách hàng tăng 20% do mở rộng thị trường ASEAN").
- Bước 4: Phân tích rủi ro – Áp dụng mô hình SWOT hoặc AI dự báo (mới TT99).
- Bước 5: Kiểm tra & ký số – Kế toán trưởng duyệt, GĐ ký.
- Bước 6: Nộp & lưu trữ – Nộp điện tử, lưu ≥10 năm.
Thời gian: 15-30 ngày sau khóa sổ.
>> Tham khảo: Xuất hóa đơn thay thế trong trường hợp nào?
Kết luận
Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
0 Comments:
Đăng nhận xét